Η πατρική αγάπη και η πατριαρχική οικογένεια

Η πατρική αγάπη και η πατριαρχική οικογένεια

 

Πατριαρχική οικογένεια

-Εκτεταμένη οικογένεια με πολλά μέλη        

-Πολλές φορές λειτουργεί ως μια αυτόνομη   

οικονομική μονάδα.                                                                                                         

-Ο πατέρας είναι υπεύθυνος για την λήψη                                                                                       

αποφάσεων χωρίς την υποχρέωση να ζητά                                                                                                           

τη γνώμη των άλλων.                                                                                                                                

-Ο πιο συνηθισμένος τύπος στις παλιότερες                                                                                                                                

δυτικές κοινωνίες.

Πυρηνική οικογένεια

-Οικογένεια που περιορίζεται στους γονείς και

το ένα ή δύο παιδιά τους.

-Σπανίως έχει οικονομική αυτονομία. Τα μέλη                                                                   

της είναι αναγκασμένα ν' αναζητούν δουλειά                                                                                      

στην ελεύθερη αγορά εργασίας.                                                                                                      

-Οι γονείς λαμβάνουν τις αποφάσεις με ή χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των παιδιών τους. Συχνά οι διχογνωμίες των γωνιών οδηγούν στη διάλυση της πυρηνικής οικογένειας σε μονογονεϊκές οικογένειες.                                                                                                                                     

  -Ο πιο συνηθισμένος τύπος οικογένειας στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες.

Τρεις περιπτώσεις πατριαρχικής οικογένειας  (δανεισμένες από τη νεοελληνική λογοτεχνία)

 Όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από το απόσπασμα του Ερωτόκριτου, η Αρετούσα είναι μια κοπέλα που δεν επιθυμεί κανέναν από τους άντρες με τους οποίους θέλει να την παντρέψει ο πατέρας της. Αντίθετα, θέλει να παντρευτεί τον Ερωτόκριτο.

 Ο πατέρας της όμως δεν μπορεί να δώσει στην Αρετούσα οποιονδήποτε για γαμπρό, διότι ο ίδιος είναι βασιλιάς και επομένως ψάχνει για κάποιον που να έχει τα ανάλογα προσόντα για να τον διαδεχθεί. Το γεγονός αυτό τον φέρνει αντιμέτωπο με την κόρη του, η οποία δεν είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει, αλλά επιμένει στο να θέλει να παντρευτεί τον Ερωτόκριτο.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αγανάκτηση του βασιλιά, ο οποίος την κλείνει στη φυλακή μέχρι να υποχωρήσει. Αυτό δεν το κάνει λόγω έλλειψης αγάπης, αλλά επειδή θεωρεί ότι ο Ερωτόκριτος είναι ανάξιος για βασιλιάς κι επομένως προσπαθεί να μεταπείσει την κόρη του με κάθε μέσο.

 Η Αρετούσα, εξίσου ανυποχώρητη με τον πατέρα της, αποφασίζει να μείνει στη φυλακή μέχρι ο πατέρας της να της επιτρέψει να παντρευτεί τον Ερωτόκριτο.

 Στη ''Στέλλα Βιολάντη'' τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο πατέρας της Στέλλας είναι άνθρωπος πλούσιος και γραμματισμένος, προσκολλημένος όμως στην ιδέα ότι είναι ανώτερος από τους άλλους. Όταν η Στέλλα απαντάει θετικά σ' ένα ερωτικό γράμμα, ο πατέρας της αντιτίθεται, διότι προέρχεται από κατώτερη κοινωνική τάξη.

 Και η πρωταγωνίστρια όμως είναι εξίσου πλανημένη, διότι ο άντρας που τη ζήτησε την κοροϊδεύει, θέλει απλά την περιουσία της και δεν νοιάζεται γι' αυτή. Η αντίδραση της Στέλλας ενάντια στον πατέρα της, είναι περισσότερο από αντίδραση παρά από αγάπη στο νεαρό που τη ζήτησε. Αν και είναι δικαίως θυμωμένη, με το ξέσπασμά της πέφτει στο επίπεδο του πατέρα της και δεν διορθώνει την κατάσταση. Αντίθετα, μπορούμε να πούμε ότι την επιδεινώνει. Η κακή σχέση που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στον πατέρα και στην κόρη ωθεί και τους δύο στ' άκρα, και η κατάληξη αυτής της διαμάχης δεν αργεί να έρθει.

 Παρασυρμένη από το θυμό της, η Στέλλα φανατίζεται με την ιδέα να παντρευτεί με το συγκεκριμένο άντρα, κυρίως για να εξοργίσει τους γονείς της που την πίκραναν. Γι' αυτό το λόγο, όταν μαθαίνει ότι ο νεαρός που της έστειλε το γράμμα την κορόιδευε, η περηφάνια της δεν της επιτρέπει να δει την αλήθεια, με αποτέλεσμα να την οδηγήσει στην αυτοκτονία.

 Tέλος, ο πατέρας της Ειρήνης στο ''η τιμή και το χρήμα'' συμπεριφέρεται ως εξής: αν και αλκοολικός, προσπαθεί να βοηθήσει την κόρη του, παρακαλώντας τη γυναίκα του να δώσει τα χρήματα που χρειάζεται η κόρη τους για να παντρευτεί. Αν και είναι ο πατέρας της οικογένειας, το ρόλο του πατέρα τον έχει αναλάβει η γυναίκα του. Εκείνη έχει τον πρώτο λόγο στην οικογένεια και είναι αυτή που αποφασίζει για τα διάφορα ζητήματα που προκύπτουν. Ο πατέρας της Ειρήνης προσπαθεί να βοηθήσει την κόρη του, αλλά η μητέρα, που εκπροσωπεί την πατρική φιγούρα του σπιτιού, αντιτίθεται. Και εφόσον έχει την εξουσία, περιφρονεί τα λόγια του άντρα της,  αποφασίζοντας να μη δώσει τα χρήματα. 

 Στα παραπάνω μυθιστορήματα, έχουμε τρία δείγματα της αρχετυπικής φιγούρας του πατέρα-αφέντη, ο οποίος δικαιούται ν' αποφασίσει για τη ζωή των μελών της οικογένειας του, χωρίς

τη συγκατάθεσή τους. Το ρόλο αυτό μπορεί να ενσαρκώσει εξίσου καλά με τον πατέρα και η μητέρα. Παρατηρούμε ότι ο ρόλος της φιγούρας αυτής παρουσιάζεται πάντοτε αρνητικός.

Αυτό συμφωνεί με τον ηγεμονικό μύθο της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας, σύμφωνα με τον οποίο οι παλαιότερες κοινωνικές δομές αποτελούν μία ασθένεια της οποίας το φάρμακο είναι πάντα ο εκσυγχρονισμός.

Γιάννης Παπαγγελής

Διονύσης Φερεντίνος